قبل از شروع کلام اجازه می‌خواهم بگویم که تمام هیپنوتیزمها یک خود هیپنوتیزم هستند. البته این یک ایده جدید و نوینی نیست و سالها قبل توسط دکتر میلتون اریکسون (Milton Ericson) پایه‌ریز هیپنوتیزم جدید عنوان گردیده است. مبناء این کلام این است که تا زمانی که فرد خودش پذیرای کلام القایی و القائات حالت ترنس از جانب هیپنوتیزور نباشد هیپنوتیزمی رخ نمی‌دهد. در واقع فرد با تعبیر کلام هیپنوتیزم‌کننده و پذیرش آن برای خودش فرآیند روانی- فیزولوژیکی آن را طی کرده به حالت هیپنوتیزمی فرو می‌رود. به عبارتی خود فرد مهمترین کلید موفقیت برای هیپنوتیزم شدن در جلسه هیپنوتیزمی است.
در برنامه‌های خود- هیپنوتیزم فرد می‌آموزد که خودش را بدون نیاز به وجود کس دیگری هیپنوتیزم نموه و امواج مغزی مختلفی را در خود ایجاد نماید. در واقع خودش هم هیپنوتیزم‌کننده و هم هیپنوتیزم‌شونده است.
هیپنوتیزم یک حالت طبیعی است که با تغییر امواج مغز (Brain wave) صورت می‌پذیرد. این امواج مغزی امواج آلفا (Alpha) و تتا (Theta) هستند. در جدول زیر انواع امواج مغزی و حالات و برخی از تواناییهای مربوط به این امواج را معرفی می‌نماییم. همان گونه که ملاحظه می‌گردد دامنه حالات هیپنوتیکی از امواج آلفا آغاز و تا امواج دلتا می‌تواند ادامه یابد. هیپنوتیزم عرصه سبک در امواج آلفا و عرصه متوسط و سنگین در امواج تتا و دلتا اتفاق می‌افتد.
در واقع هیپنوتیزم شرایط طبیعی مغز در امواج خاص است. زمانی که امواج مغز در شرایط خاصی قرار گیرد حالات هیپنوتیکی رخ می‌دهد.
نوع موج |
دامنه فرکانس (هرتز) |
تواناییهای ذهنی |
دلتا ( Delta ) |
1/0 تا 3 |
خواب عمیق، خواب شفاف، افزایش عملکرد سیستم ایمنی، هیپنوتیزم |
تتا ( Theta ) |
3 تا 8 |
آرامش عمیق، مدیتیشن، افزایش تمرکز حافظه‌ای، خلاقیت، رویابینی شفاف، هیپنوتیزم، حالات هیپنوگوجیک |
آلفا ( Alpha ) |
8 تا 12 |
آرامش ملایم، آموزش برتر، تفکرات مثبت، هیپنوتیزم، مدیتیشن |
بتای پایین ( Low Beta ) |
12 تا 15 |
آرامش متمرکز، افزایش تواناییهای توجه |
بتای متوسط
( Midrange Beta ) |
15 تا 18 |
افزایش و تواناییهای ذهنی، تمرکز هشیاری، IQ |
بتای بالا ( High Beta ) |
بیش از 18 |
کاملا بیدار، حالات نرمال هشیاری، استرس و اضطراب |
گاما ( Gama ) |
بیش از 40 |
در ارتباط با اطلاعات، اشتغال فرآیند مهارتی غنی |
با توجه به جدول فوق به مطلب مهمی پی می‌بریم و آن اینکه در بتای پایین ( Low Beta ) تواناییهای توجه افزایش می‌یابد و فرد قادر به توجه بیشتر (که عامل بسیار مهمی در ادراک یادگیری است) می‌گردد.
این توانایی توجه در امواج آلفا ( Alpha ) بیشتر و در امواج تتا ( Theta ) به اوج خود می‌رسد. با توجه به این واقعیت می‌توان از هیپنوتیزم برای آموزش برتر یا آموزش با توجه و ادراک قوی‌تر و حافظه‌ای نیرومندتر بهره‌مند شد و نتیجه آموزش را تا چند برابر افزایش داد. چرا در امواج آلفا و تتای ذهنی آموزش سریع‌تر و بهتر صورت می‌گیرد؟
- در این حالات فرد از تنشها، انقباضات و استرسهای جسمانی و روانی به دور است.
- دارای آرامش و نوعی سکوت و سکون درونی و متمرکز است.
- دارای توجه و تمرکز بیشتری است.
- دارای حضور ذهنی و حافظه‌ای نیرومندتر است.
- به نوعی دستیابی اش به ضمیر نیمه آگاه سریع‌تر و بیشتر صورت می‌گیرد.
- دارای قدرت تصویرسازی قوی‌تری است.
- انرژی روانی بیشتری برای آموزش دارد.
کاربرد این روش
از این روش می‌توان در زمینه‌های فوق‌العاده متنوع بهره گرفت. از جمله زمینه‌های متداول می‌توان موارد زیر را نام برد:
- برنامه‌ریزیهای مدیریتی و کاری که به دقت، سکوت و آرامش نیاز دارد.
- تعمق در حل یک مسئله پیچیده.
- مرور درسها و یا مرور کارهای انجام شده در گذشته، یادآوری خاطرات.
- آموزش شیوه‌های جدید زندگی.
- آموزش زبانهای خارجی، بخصوص مکالمه در مدت کوتاه.
- آموزش درسهای اعتماد به نفس و ابراز وجود.
- آموزش ارتباطات موثر.
- هنرهای تجسمی و برنامه‌ریزیهای گرافیکی و سایر مهارتهای ذهنی.
- ایجاد آرامش و تمرکز برتر.
- درمانهای مختلف روانپزشکی منجمله حساسیت‌زدایی‌ها، شناخت درمانیها و جرات آموزی.
- فائق آمدن بر عادات مضر و ناپسند.
- فائق آمدن بر دردها و کنترل شرایط بدنی.
- فهم و شناخت برخی از تجربیات مرتبط با ادراکات فراحسی.
یک تمرین عملی و ساده در درک بهتر این روش:
| 1- |
در محلی ساکت قرار گیرید. |
| 2- |
می‌توانید به شکل نشسته یا خوابیده قرار بگیرید. |
| 3- |
در وضعیت نشسته روی زمین با کمر صاف و کشیده قرار گیرید و اگر این طرز نشستن برای شما دشوار است روی یک صندلی تکیه‌دار و یا پشت به دیوار بنشینید. در هر صورت سعی نمایید که کمر شما صاف و کشیده باشد. |
| 4- |
به آرامی پلکها را روی هم گذاشته به روند عادی تنفس خود توجه داشته باشید. |
| 5- |
به تدریج در سه دقیقه به عضلات و سپس تنفس خود آرامش دهید. اجازه دهید تنفس آرام، راحت و شکمی باشد. |
| 6- |
به تدریج به تنفسهای خود عمق ببخشید (دمهای عمیق‌تر و بازدمهای بلندتر). همچنان با دقت و تمرکز فرآیند تنفسها را دنبال نمایید و آنها را برای حدود پنج دقیقه ادامه دهید. |
| 7- |
در طول تمرین سعی نمایید ساکن و بی‌حرکت باقی بمانید. |
| 8- |
حالا به کارها مختلفی که می‌خواهید در طول روزهای متمادی انجام دهید فکر کنید. به جنبه‌های مختلف آن بپردازید و سپس برای انجام دادن آنها در ساعات و اوقات مختلف برنامه‌ریزی نمایید. با انجام دادن این کار متوجه وسعت نگاه و حضور ذهن و تمرکز برتر خود می‌گردید. با تکرار این روند ذهن شما قوی‌تر و بهتر عمل خواهد کرد. |
به نقل از مجله «یوگا پیام‌مهر»
سال ششم، شماره بیست و سوم مقالات مرتبط
* استفاده از اظهارات مثبت به عنوان ابزار مدیریت استرس |
