|
حتما برای شما هم پیش آمده که بعد از صرف غذای مورد علاقه تان، احساس آرامش و نشاط کنید و حتما با شرایط استرس‌زا مواجه شده‌اید و در این شرایط ناخودآگاه به سمت مواد خوراکی رفته‌اید، تا به این طریق، استرس را از خود دور کنید.
فکر می‌کنید مواد غذایی به خلق و خو هم ربط داشته باشند؟ به نظر کارشناسان تغذیه، اگر بدن شما از نظر شیمیایی و ترکیبات طبیعی خود متعادل باشد، خلق و رفتار شما هم متعادل می‌شود. عوامل زیادی می‌توانند تعادل بدن شما را به هم بزنند.
به عنوان مثال، بسیاری از زنان دچار کم خونی هستند. این مساله باعث افسردگی و خستگی زودرس می‌شود، یا افراد سالمند معمولا با کمبود ویتامین‌های گروه B مواجهند، که روی سیستم عصبی و رفتاری بسیار موثر است.
در افرادی که به طور منظم و سر وقت غذا نمی‌خورند، قند خون دایما در حال تغییر است و ثبات لازم را ندارد و همین مسأله روی قدرت تفکر و تمرکز و در نتیجه خلق و خو تاثیر می‌گذارد.
بعضی مردم هم به بعضی مواد شیمیایی موجود در غذا حساسیت دارند که حین مصرف این مواد غذایی خاص، خلق و خوی آنها دچار مشکل می‌شود. در مطالعه‌ای که روی 200 نفر از مردم انگلستان انجام شد، تاثیر غذا بر سلامت ذهنی و روانی افراد، مورد مطالعه قرار گرفت.
به این افراد توصیه شد مصرف غذاهایی را که برای خلق و خو استرس‌زا هستند، قطع کنند و همزمان مقدار غذاهایی را که از ذهن و خلق فرد حمایت میکنند افزایش دهند. مواد غذایی که برای خلق فرد، استرس‌زا (یا تنش‌زا) محسوب می‌شوند، شامل شکر، کافئین (موجود در قهوه)، الکل و شکلات (در صورت مصرف بیش از حد) است، در حالی که می‌توان برای مواد غذایی حمایت‌کننده خلق و خو به آب، سبزی، میوه و ماهی اشاره کرد.
88 درصد افرادی که از رژیم‌های غذایی حمایت‌کننده خلق و خو استفاده کردند، از نظر ذهنی و روانی، وضعیت بهتری پیدا کردند. 26درصد آنها اظهار کردند تغییر خلق و خو در آنها کمتر شده است.
در 26درصد دیگر تعداد حملات پانیک (هراس) و اضطراب کمتر شده بود و 24درصد دیگر عنوان کردند کمتر دچار حالت افسردگی شده‌اند.
تغذیه خلق و خو
گروه عظیمی از مواد شیمیایی موجود در مغز که خلقیات را کنترل میکنند نوروترانسمیتر (میانجی عصبی) نام دارند. معروف‌ترین آنها سروتونین است که به عنوان ماده شادی‌آور به حساب می‌آید.
این مواد شیمیایی تعیین میکنند که آیا شما احساس خوبی دارید یا خیر، کاملا پر انرژی هستید یا کاملا خسته‌اید، تحریک پذیرید و کلافه به نظر می‌رسید یا نه.
این مواد شیمیایی موجود در مغز که کاملا حیاتی هستند برای این که عملکرد طبیعی داشته باشند به انرژی نیاز دارند و مغز یکی از معدود نواحی بدن است که برای تامین انرژی خود، کاملا و فقط به گلوکز وابسته است. گلوکز در شکر، قند و بسیاری مواد دیگر وجود دارد.
متخصصان معتقدند اگر سطح گلوکز خون (قند خون)، تمام طول روز در شرایط پایداری باقی بماند و نوسان نداشته باشد، بتدریج مغز را تغذیه می‌کند و مشکلی پیش نمی‌آید.
برای این که قند خون حالت پایداری پیدا کند، باید از کربوهیدرات‌هایی استفاده کرد که قند خون را ناگهان بالا نمی‌برند. این کربوهیدرات‌ها در نان حاوی غلات، لوبیا، غلات کامل، سویا، سیب، هلو و سایر میوه‌ها وجود دارند.
موادی مثل کیک، پای، چیپس، شکلات و شیرینی، قند خون را سریعا افزایش می‌دهند. در نتیجه بدن شما ناچار می‌شود برای ورود این قندها به درون سلول یا ذخیره کردن آنها به طور ناگهانی و به‌شدت، هورمون انسولین ترشح کند و تعادل طبیعی سیستم کنترل‌کننده قند خون بر هم می‌خورد.
چند توصیه غذایی
- سعی کنید قند خونتان در شرایطی پایدار حفظ شود. نگذارید قند خون دچار نوسانات شدید شود. برای این کار باید در فواصل غذایی حتما از میان وعده‌های غذایی استفاده کنید و هر چهار ساعت یکبار از تنقلاتی سالم استفاده کنید. توصیه می‌شود از تنقلاتی مثل خشکبار، آجیل، میوه و سبزی استفاده شود.
- مقدار آب مصرفی شما باید کافی و متعادل باشد. این مقدار به فعالیت روزانه و درجه حرارت هوا نیز بستگی دارد. هرچه فعالیت بیشتر باشد و هوا گرمتر، مقدار آب مصرفی باید بیشتر شود. یادتان باشد هیچ نوشیدنی‌ای جای آب را نمی‌گیرد. پس از آن غافل نشوید.
- روزی 20 دقیقه ورزش کنید؛ زیرا روزی 20 دقیقه ورزش، خلق را تقویت می‌کند. البته اگر می‌خواهید چربی‌های اضافه را آب کنید، باید نیم ساعت دیگر هم به ورزش ادامه دهید.
- هیچ وقت سراغ رژیم‌های لاغری که ناگهانی و سریع وزن کم میکنند نروید. کاهش وزن ناگهانی شما را کاملا عصبی و بداخلاق می‌کند.
- چربی در حد متعادل اثر ضدافسردگی دارد. به جای چربی‌های خالص از چربی‌های غیراشباع ساده و پیچیده، روغن‌های گیاهی و روغن ماهی استفاده کنید، زیرا این چربی‌ها حاوی امگا-3 هستند که بسیار مفید است.
- از شیر و گوشت بوقلمون استفاده کنید، زیرا حاوی تریپتوفان است. تریپتوفان اسید آمینه‌ای است که باعث می‌شود قند خون در دسترس نوروترانسمیترها قرار گیرد. برای این که جذب تریپتوفان این مواد بیشتر باشد، کمی کربوهیدرات (مثل نان ، برنج ، خرما و...) همراه با آنها مصرف کنید.
- حتما صبحانه میل کنید و اصلا از خوردن آن صرف‌نظر نکنید.
- وقتی به فروشگاه می‌روید، بیشتر سراغ میوه و سبزی بروید، نه شیرینی و کیک و شکلات.
- سعی کنید از مصرف غذاهایی که داخل سلفون پیچیده شده‌اند، اجتناب کنید.
- مصرف قهوه و نوشابه‌های گازدار را محدود کنید.
هیچ وقت یک گروه از مواد غذایی را از رژیم خود حذف نکنید؛ مثلا به طور کل نان و برنج را از رژیم غذایی خود حذف نکنید، بلکه مصرف آنها را به حد تعادل برسانید.
و اما با تنقلات چطورید؟
در تحقیقاتی که اخیرا انجام گرفته مشخص شده است در شرایط استرس و خستگی، زنان بیش از مردان سراغ تنقلات می‌روند و بیش از حد از آنها استفاده میکنند. بررسی‌ها نشان داده است زنانی که با اصوات بلند مواجه‌اند یا کارهای سخت و طاقت‌فرسا دارند نسبت به مردان، بیشتر به سمت غذاهایی مثل شکلات، چیپس و پنیر روی می‌آورند. همین بررسی‌ها نشان داده است مردان و زنان در دورانی که استرس دارند، بیشتر می‌خورند.
در طول روز شرایطی پیش می‌آید که برای فرد ایجاد استرس و تنش می‌کند، در این شرایط، اکثر افراد به خوردن روی می‌آورند، تا این استرس را برطرف کنند؛ حتی زنانی که به کارهای سخت مشغولند، در تعطیلات آخر هفته بیشتر می‌خورند.
نقش استرس درافزایش مصرف غذا
در یک مطالعه 29 مرد و 34 زن 18 تا 45 سال مورد بررسی قرار گرفتند و به 3 گروه تقسیم شدند و از آنها درخواست شد به حل مسائل ریاضی و هندسه مشغول شوند.
در گروه اول، یک بلندگو نزدیک آنها گذاشته شد، که صدای بسیار بلندی تولید می‌کرد، به حدی که آنها به‌سختی می‌توانستند مسائل ریاضی را حل کنند و البته اعضای این گروه با آن که کلید کنترل صدا در دسترس آنها بود، به هیچ وجه قادر نبودند صدا را قطع کنند و باید آن را تحمل می‌کردند.
در گروه دوم، همه شرایط مثل گروه اول بود، با این تفاوت که اعضای این گروه اصلا نمی‌دانستند کلید قطع و کنترل صدا کجاست و برای گروه سوم اصلا صدایی پخش نمی‌شد.
بعد از اتمام حل مسائل ریاضی از افراد درخواست شد برای 12 دقیقه در اتاقک‌هایی بنشینند و قبل از شروع مرحله بعدی تنقلاتی مثل چیپس، شکلات، ژله، پفک و غیره را میل کنند.
بررسی‌ها نشان داد افراد گروه اول از همه بیشتر تنقلات خوردند و در این میان، زنها بسیار بیشتر از مردها پرخوری کرده بودند.
محققان معتقدند افراد برای پرت کردن ذهن خود از حالاتی که باعث خستگی و استرس شده، به خوردن روی می‌آورند و این مسأله در زنان بسیار بیشتر است که گمان می‌رود به دلیل آسیب‌پذیرتر بودن و حساستر بودن آنها باشد.
به نقل از جام جم آنلاین، 11 آبان 1383
مقالات مرتبط
* چه غذایی برای مغز خوب است؟
|
مقالات مرتبط