بهار فصل بیدارشدن و تجدید حیات طبیعت است. انسان‌ها نیز معمولاً با الهام از این امر به «خانه تکانی» خانه‌هایشان می‌پردازند تا همه چیز تازه‌تر و تمیزتر به نظر آید. همان‌گونه که بازآرایی کمدها، کشوها و گنجه‌ها کمک می‌کند تا انرژی تازه‌ای بگیرید، پاک کردن و «خانه تکانی» مغز و ذهن‌تان نیز کمک می‌کند تا فصل تازه را با انرژی و انگیزۀ بهتری آغاز کنید.
 در زیر، 5 راه ساده برای این کار پیشنهاد می‌گردد.

 1- خواب خوب و مناسب در شب
 خواب خوب شبانه نه تنها حس تازگی در شما به جای می‌گذارد بلکه داشتن خواب منظم برای سلامت مغز نیز بسیار اهمیت دارد. مطالعات نشان داده است که خواب خوب و منظم باعث تقویت حافظه می‌شود. در یک مطالعه حتی نشان داده شده است که خوابیدن پس از آن که چیز تازه‌ای یاد گرفته باشید، به تغییرات واقعی در مغز و یادسپاری بهتر می‌انجامد. آیا مایلید مزایای مهم دیگری از خواب را بدانید؟ پژوهش‌ها نشان داده‌اند که کسانی که خواب خوبی ندارند کمتر می‌توانند با استرس مقابله کنند و کم‌خوابی مزمن حتی می‌تواند باعث چاقی شود. در مطالعۀ دیگری نشان داده شده است که کم‌خوابی می‌تواند باعث آسیب‌های ماندگار مغزی و از بین بردن سلول‌ها در نواحی مهم مغز گردد. بنابراین اگر می‌خواهید مغزتان را شاداب و تر و تازه کنید، با خواب و استراحت خوب شبانه آغاز کنید.
 2- ورزش
 همه می‌دانیم که ورزش مزایای گسترده‌ای دارد امّا پژوهش‌ها به نحو فزاینده‌ای نشان می‌دهند که تناسب اندام فیزیکی، نقشی اساسی برای سلامت حال و آیندۀ مغز دارد. یک مطالعۀ جدید نشان داده است که تناسب اندام در سن 25 سالگی با توانایی‌های شناختی بهتر در میان سالی ارتباط دارد. مطالعۀ دیگری آشکار ساخته است که افرادی که در میان سالی تناسب اندام ضعیفی داشته‌اند، نسبت به کسانی که در 40 سالگی دارای تناسب اندام بوده‌اند، مقدار بیشتری از حافظۀ خود را در کهنسالی از دست داده‌اند.
 ورزش با شکل‌گیری سلّول‌های تازه در مغز نیز ارتباط دارد. در آزمایشگاه، خرگوش‌هایی که تمرین جسمی داشتند نه تنها سلّول‌های تازه‌ای در مغزشان رشد کرد بلکه نسبت به خرگوش‌های بی‌تحرک باهوش‌تر هم بودند. مطالعات دیگری نیز نشان داده است که ورزش افراد را باهوش‌تر می‌کند. افرادی که به‌طور مرتب ورزش می‌کنند نتایج بهتری در آزمون‌های ذهنی به دست می‌آورند، حافظۀ بهتری دارند و دارای تمرکز بیشتری می‌باشند.
 3- تغذیه مناسب
 رژیم غذایی سالم، علاوه بر تناسب اندام، به داشتن ذهن سالم نیز کمک می‌کند. بعضی کمبودهای غذایی، مانند کمبود ویتامین ب 12، باعث به هم ریختگی ذهنی و مشکلات حافظه می‌گردد. اسیدهای چرب نیز برای عملکرد مناسب مغز، ضروری هستند زیرا به محافظت از مغز و اکسیژن‌رسانی کمک می‌کنند. ماهی، میوه‌های مغزدار (گردو، فندق، پسته، ...) و دانه‌ها منابع خوبی برای این اسیدهای چرب هستند.
 4- مدیتیشن
مردم غالباً به اشتباه فکر می‌کنند که مدیتیشن فقط برای آرامش یافتن است. در حالی که پژوهش‌های گوناگونی نشان داده‌اند که مدیتیشن تأثیرات مهمی بر ذهن و بدن دارد. از جملۀ این تأثیرات می‌توان به کاهش استرس، بهبود حافظه، خواب بهتر و توجه و تمرکز بهتر اشاره کرد. یک مطالعه نشان داده است که مغز در خلال مدیتیشن قادر است انواع خاصی از اطلاعات را بهتر پردازش کند و این که رها کردن ذهن در خلال مدیتیشن یکی از بهترین شیوه‌های کاهش استرس و افزایش تمرکز است. هم اکنون در آمریکا 20 میلیون نفر مدیتیشن می‌کنند.
 
 5- مدیریت استرس
 استرس می‌تواند هم ذهن و هم بدن شما را از فعالیت منظم و مناسب بیندازد. می‌تواند حافظۀ شما را مختل سازد، سیستم ایمنی شما را از کار بیندازد و خواب خوب شبانه را دشوار سازد. خوشبختانه راه‌هایی برای تنظیم سطح استرس و مدیریت بهتر استرس‌هایی که در طول روز با آن مواجه می‌شویم وجود دارد. ابتدا باید به تناسب زندگی خود، یک برنامۀ رهایی از استرس برای خود تنظیم کنید. باید منابع استرس‌زا را تعیین کنید و به کارهایی بیندیشید که می‌توانید برای به حداقل رساندن یا کنار آمدن با آن فشارها در پیش بگیرید. همچنین می‌توانید از بعضی روش‌های سریع رهایی از استرس مانند تمرینات تنفسی و مدیتیشن بهره بگیرید.
 

* "5 ways to Spring Clean Your Brain", Kendra Cherry, psychology.about.com
http://psychology.about.com

مقالات مرتبط

* مبانی پزشکی استرس و افسردگی
* پالایش ذهن
*نظریه‌های خواب
*رژیم‌ غذایی برای تقویت مغز