انسان‌ها همواره به یافتن راه‌های تازه برای یادگیری بهتر و سریع‌تر علاقه‌مند بوده‌اند. از سوی دیگر، مدّت زمانی که هر کس می‌تواند صرف یادگیری چیزهای جدید کند محدود است. بنابراین، استفاده بهینه از زمان، نقشی اساسی در این مورد بازی می‌کند. و البته، یادداری، یادآوری و انتقال اطلاعات نیز جایگاه خاص خود را دارا می‌باشد. توصیه‌های زیر به شما کمک می‌کند که اطلاعات فرا گرفته را به طور دقیق به خاطر بسپارید، بعداً آن‌ها را به یادآورید و به طور موثری از آن‌ها در موقعیت‌های مختلف استفاده کنید.
1. تقویت حافظه
خواندن مقاله 10 راهنمایی موثر برای تقویت حافظه را به شما توصیه می‌کنیم. توصیه‌های اولیه مانند بهبود تمرکز، اجتناب از با عجله حفظ کردن مطالب و سازماندهی به اوقات مطالعه، نقطه شروع خوبی است امّا با استفاده از مطالب مختلف روان‌شناسی نیز می‌توانید کارایی یادگیری خود را به نحو چشمگیری بهبود بخشید.
2. به یادگیری (و تجربه کردن) چیزهای جدید ادامه دهید
یکی از مطمئن‌ترین شیوه‌ها برای یادگیری اثربخش‌تر، ادامه دادن یادگیری است. در مقاله‌ای که در سال 2004 در مجله نیچر به چاپ رسید، آمده بود که کسانی که تردستی یاد می‌گیرند بر حجم ماده خاکستری در قطعه پس‌سری آن‌ها، ناحیه‌ای در مغز که به حافظه دیداری مرتبط است، افزوده می‌شود. هنگامی که این افراد تمرین کردن مهارت تازه را متوقف کنند، مادّه خاکستری اضافی از بین می‌رود.
بنابراین، اگر شما زبان تازه‌ای را فرا می‌گیرید، تمرین کردن آن زبان برای حفظ پیشرفتی که به دست آورده‌اید اهمیت دارد. همان طور که شاخ و برگ‌های زاید درختان را قطع می‌کنند، در مغز نیز این فرایند هرس کردن وجود دارد. برخی مسیرهای اطلاعاتی در مغز حفظ می‌شود و برخی دیگر حذف می‌شوند. اگر می‌خواهید اطلاعات جدیدی که به تازگی یاد گرفته‌اید در مغزتان حفظ شوند، به تمرین و مرور ذهنی آن‌ها بپردازید.
3. یادگیری از چند راه مختلف
سعی کنید یادگیری را از چند راه مختلف انجام دهید. مثلاً به جای آن که فقط از طریق گوش کردن به یک وسیله پخش صدا به یادگیری بپردازید (یادگیری شنیداری)، راه دیگری برای تمرین و مرور ذهنی اطلاعات، هم به صورت کلامی و هم دیداری بیابید. مثلاً آنچه یاد گرفته‌اید را برای دوستتان تشریح کنید، از آن یادداشت بردارید یا یک نقشه ذهنی برای آن رسم کنید. با یادگیری از چند راه مختلف، در واقع به استحکام بخشیدن بیشتر اطلاعات در ذهنتان کمک خواهید کرد. هر چه در ناحیه‌های بیشتری از مغز، اطلاعات درباره یک موضوع ذخیره شده باشد، ارتباطات درونی بیشتری برقرار می‌شود. این افزونگی اطلاعات بدین معنی است که با در دست داشتن یک سرنخ واحد، امکان بیشتری برای استخراج اطلاعات از ناحیه‌های مختلف حافظه وجود خواهد داشت. این ارجاعات متقابل اطلاعات یعنی ما مطلب را یاد گرفته‌ایم نه این که صرفاً حفظ کرده باشیم.
4. آنچه یادگرفته‌اید را به کس دیگری بیاموزید
یکی از بهترین راه‌های یادگرفتن یک چیز، آموختن آن به فردی دیگر است. ابتدا آنچه یاد گرفته‌اید را به کلمات و عبارات خود ترجمه کنید. خود این فرایند به تنهایی به استحکام بیشتر و یکپارچگی اطلاعات در مغز شما کمک می‌کند. سپس راهی را پیدا کنید تا آنچه یادگرفته‌اید را با دیگران به اشتراک بگذارید. اگر هیچ فردی را نیافتید که به طور حضوری مطالب را با او در میان بگذارید می‌توانید به وب‌نویسی (blog) روی آورید.
5. از آموخته‌های قبلی برای یادگیری جدید استفاده کنید
یکی دیگر از بهترین راه‌های اثربخش‌تر کردن یادگیری، استفاده از یادگیری رابطه‌ای است که مستلزم ارتباط دادن اطلاعات جدید به چیزهایی است که از قبل می‌دانستید. برای مثال، چنانچه در حال مطالعه نمایشنامه رومئو و ژولیت هستید، می‌توانید آنچه درباره این نمایشنامه یاد گرفته‌اید را با دانش قبلی خود درباره شکسپیر، دوره تاریخی که در آن می‌زیسته و سایر اطلاعات مربوط، مرتبط سازید.
6. تجربه عملی به دست آورید
برای بسیاری از ما، یادگیری مستلزم خواندن کتاب و مقاله، حضور در کلاس و جلسات سخنرانی، و یا انجام پژوهش در کتابخانه و بر روی وب است. با وجودی که یافتن اطلاعات و سپس نوشتن آن‌ها اهمیت دارد امّا دانش و مهارت‌های جدید را به محک تجربه زدن، چیز دیگری است و یکی از مطمئن‌ترین شیوه‌ها برای بهبود یادگیری است. اگر در حال کسب مهارت یا توانایی تازه‌ای هستید، بر روی به دست آوردن تجربه عملی تمرکز کنید. اگر یک مهارت ورزشی است، آن فعالیت را به طور مرتب انجام دهید. اگر در حال یادگیری یک زبان جدید هستید، هیچ فرصتی را برای صحبت کردن به آن زبان با فردی دیگر از دست ندهید.
7. به جای تلاش برای به یادآوردن، پاسخ را ببینید
البته یادگیری فرایند کاملی نیست. گاهی اوقات، جزئیات چیزهایی که فراگرفته‌ایم را فراموش می‌کنیم. اگر برای به یادآوردن مطلبی با خود کلنجار می‌روید و به ذهنتان فشار می‌آورید، پژوهش‌ها نشان می دهند که بهتر است پاسخ درست را از کسی بپرسید یا از منبعی به دست آورید. مطالعات نشان داده‌اند که هر چه بیشتر زمان صرف به یادآوردن یک مطلب کنید، احتمال این که در آینده دوباره آن را فراموش کنید بیشتر است. چرا؟ زیرا این تلاش برای به یادآوردن اطلاعات آموخته شده قبلی، در واقع به جای پاسخ درست به یادگیری «حالت خطا» می‌انجامد.
8. بهترین شیوه یادگیری خود را کشف کنید
یک راهبرد خوب دیگر برای بهبود اثربخشی یادگیری، درک عادت‌ها و سبک‌های یادگیری خود است. نظریه‌های مختلفی درباره سبک‌های یادگیری وجود دارد که می‌تواند به شما کمک کند تا بهترین شیوه یادگیری خود را بهتر درک کنید. نظریه هوش چندگانه گاردنر، به توصیف هشت نوع هوش می‌پردازد که می‌تواند به آشکارسازی قدرت‌های فردی شما کمک کند. سبک‌های یادگیری یونگ نیز می‌تواند به شما کمک کند تا ببینید کدام راهبرد یادگیری بهترین کاربرد را برای شما دارد.
9. استفاده از آزمون برای بهبود یادگیری
هر چند ممکن است به نظر آید که صرف زمان بیشتر برای مطالعه، یکی از بهترین راه‌های به حداکثر رساندن یادگیری است امّا پژوهش‌ها نشان داده‌اند که امتحان گرفتن کمک می‌کند تا آنچه یاد گرفته‌اید را بهتر به خاطر بسپارید، حتی اگر آن مطلب در امتحان نیامده باشد. مطالعات نشان داده‌اند که دانشجویانی که مطالعه کرده‌اند و سپس از آن‌ها امتحان گرفته شده است، یادآوری بلند مدّت بهتری از مطالب داشته‌اند، حتی در مورد اطلاعاتی که در امتحان نیامده باشد. دانشجویانی که زمان بیشتری برای مطالعه در اختیار داشتند امّا از آن‌ها امتحان گرفته نشده است، قدرت یادآوری به مراتب کمتری داشته‌اند.
10. دست از انجام چند کار همزمان بردارید
برای سال‌های متمادی این گونه فکر می‌شد که کسانی که چند کاره هستند و بیشتر از یک کار را در یک زمان انجام می‌دهند، مزیتی بر دیگران دارند. اما اکنون پژوهش‌ها نشان می‌دهند که انجام چند کار همزمان می‌تواند باعث اثربخشی کمتر یادگیری گردد. با پریدن از یک فعالیت به فعالیت دیگر و انتقال تمرکز، یادگیری شما کندتر و کم‌اثرتر می‌شود وخطای بیشتری می‌کنید. چگونه می‌توانید از این خطر اجتناب کنید؟ توجه خود را برروی کاری که در دست دارید متمرکز سازید و برای مدّت زمان از پیش تعیین شده‌ای به کار ادامه دهید.
ترجمه: کلینیک الکترونیکی روان‌یار
منبع
"Tips from Psychology to Improve Learning Effectiveness and Efficieny", Kendra Van Wagner,
http://psychology.about.com
مقالات مرتبط
* نظریه یادگیری اجتماعی
* آشنایی با روان‌شناسی یادگیری
|
