خبر اين بود: «مشكل كمبود روان‌پزشك در كشور توسط پزشكان خانواده برطرف می‌شود».
چند روز پيش مدير دفتر سلامت روانى - اجتماعى و اعتياد وزارت بهداشت با اشاره به كمبود روان‌پزشك در كشور به ايسنا گفت: با توجه به كمبود روان‌پزشك تلاش می‌شود از پزشك خانواده در اين بخش استفاده شود.
دكتر صابرى زفرقندى با بيان اينكه با اين اقدام پزشكان خانواده می‌توانند كمبود روان‌پزشك را جبران كنند، افزود: بدين ترتيب بيماران مبتلا به مشكلات روان، دسترسى بهترى به پزشكان خواهند داشت.
هر چند مدير دفتر سلامت روانى - اجتماعى وزارت بهداشت معتقد است اين اقدام، گامى در جهت رشد برنامه‌هاى بهداشت روان است، كارشناسان و متخصصان روان‌پزشكى معتقدند چنين اتفاقى نه تنها به هيچ وجه به نفع سلامت روانى جامعه نيست، بلكه وارد شدن پزشكان خانواده و پزشكان سطح ٣ به حيطه‌هاى تخصصى می‌تواند وضعيت بيماران روان‌پزشكى را از هميشه وخيم‌تر كند.
تخصص‌هاى كيلويى
با وجود انتقاد مسئولان وزارت بهداشت از تعداد كم روان‌پزشكان سؤال اين است كه آيا نياز آنها به وارد كردن پزشكان عمومى به اين حيطه با تقاضاى جامعه همسان شده است؟
دكتر محمدعلى شهركى، روان‌پزشك در گفت‌وگو با همشهرى و در پاسخ به اين سؤال با تأكيد بر اينكه در حال حاضر تعداد زيادى از روان‌پزشكان در كشور بيكارند، می‌گويد: وقتى بيمارستان‌هاى ما نياز ندارند كه يك بخش روان‌پزشكى تشكيل دهند، يعنى تقاضايى هم وجود ندارد، پس لزومى به افزايش روان‌پزشك نيست و اين هم يكى از نقص‌هاى وزارت بهداشت است.
به گفته اين روان‌پزشك در اين ميان مسئولان دفتر بهداشت روان وزارت بهداشت، راهى را به انحراف رفته‌اند و تعدادى پزشك عمومى را با گذراندن يك دوره آموزشى ٣ ماهه به‌عنوان پزشكان سطح ٣ بهداشت روان به مناطق محروم فرستاده‌اند.
او با اشاره به اينكه خيلى از اين پزشكان با برگشتن به مراكز شهرى به‌عنوان روان‌پزشك كار می‌كنند، می‌گويد: هيچ‌كدام از مناطق محروم بهره‌اى از اين افراد نبرده‌اند چون با يك دوره ٣ماهه كسى متخصص نمی‌شود.
دكتر شهركى با بيان اينكه در سيستم بهداشت و درمان شهرستان‌ها معمولا مسئوليت‌هايى مثل رئيس شبكه، مدير مركز بهداشت، پزشك عمومى هستند، خاطرنشان می‌كند: در همان سطح مديران سازمان‌هاى مربوط به امور بهداشت هم پزشك عمومى هستند.
پزشكان متخصص هم بيشتر به امر درمان اشتغال دارند و كمتر وارد مسائل اجرايى میشوند، براى همين است كه جايگاه اين افراد بخصوص روان‌پزشكان در امر بهداشت روان كاملا خالى است و پتانسيل‌هاى آنها كاملا هدر می‌رود.
جاى سيستم ارجاع خالى است!
اما ظاهرا براى رفع اين مشكلات در همه جاى دنيا سيستمى به نام سيستم ارجاع وجود دارد. به اين معنى كه مطابق با اين سيستم بيماران توسط پزشك عمومى غربالگرى شده و به پزشك متخصص ارجاع داده میشوند.
به عقيده دكتر شهركى اگر قرار باشد بيماران داراى مشكلات روان‌پزشكى به روان‌پزشك ارجاع داده شوند، اتفاق خوبى است ولى به عقيده ديگر كارشناسان چنين اتفاقى در جامعه ما عملى نيست.
دكتر پرويز مظاهرى، روان‌پزشك و دبير انجمن علمى روان‌پزشكان در گفت‌وگو با همشهرى در اين باره معتقد است: در حال حاضر ما هزار و ٢٠٠ روان‌پزشك داريم كه اگر سيستم ارجاع مثل همه جاى دنيا در كشور پياده شود، اين تعداد روان‌پزشك كفاف نياز جامعه را خواهد كرد.
به گفته او، البته ما مخالف ويزيت بيمار توسط پزشك عمومى نيستيم، ولى اين پزشكان بايد بدانند كه اگر با ٢ يا ٣ بار ويزيت بيمار متوجه شدند نسخه‌اى كه براى بيمار تجويز كردند، فايده‌اى نداشته، بايد او را به يك متخصص ارجاع دهند.
دكتر شهركى نيز با بيان اينكه اگر تقاضا وجود داشته باشد، با كمتر از همين هزار و ٢٠٠ نفر روان‌پزشك نيز می‌توان بهترين خدمات را ارائه داد، چون ما بيش از حد استاندارد جهانى، روان‌پزشك داريم (يك روان‌پزشك به ازاى هر ٥٠ هزار نفر)، خاطر نشان می‌كند.
نكته‌اى كه از ياد مسئولان دور مانده اين است كه اكثر روان‌پزشكان با سابقه تشخيص بيماری‌هاى روانى، گاهى اوقات در تشخيص بيماری دچار مشكل میشوند و نياز به مشاوره با متخصصان ديگر دارند، پس توقع داشتن از پزشكان عمومى براى تشخيص اين بيماری‌ها دور از منطق است.
٢٠سال عقبيم!
«الان نزديك به ٢٠ سال است كه طرح آموزش پزشكان عمومى توسط وزارت بهداشت مطرح شده است. در آن زمان ما در رشته‌هاى مختلف متخصص به تعداد كافى نداشتيم براى همين قرار شد پزشكان سطح ٣ تربيت شوند.»
دكتر شهركى با بيان اين عبارات می‌گويد: اما مشكل اينجاست كه احكام ما به‌روز نيست چون در حال حاضر هر دانشگاهى ١٠تا ١٢ رزيدنت روان‌پزشكى می‌گيرد پس درست نيست كه ما وقت خود را روى تربيت ٣ ماهه پزشكان عمومى بگذاريم.
او در پايان توضيح می‌دهد: وزارت بهداشت تا زمانى كه بخواهد با هزينه نيروى انسانى سلامت جامعه را تامين كند، ناموفق است چون اگر اين ارگان نخواهد به نيروى متخصص پول بدهد و توقع داشته باشد كه پزشك خانواده بدون دريافت اضافه حقوق خدمات روان‌پزشكى ارائه كند، اتفاق خوبى در جامعه نخواهد افتاد.
