پس از در گذشت چند هنرمند سرشناس که به تازگی اتفاق افتاد، روان‌شناسی پشت این شیفتگی عمومی نسبت به آنان مورد توجه قرار گرفته است. چرا درگذشت یک چهره مشهور، چنین حزن و اندوهی در کسانی که هرگز او را نمی‌شناختند به وجود می‌آورد؟ با نگاه کردن به جمعیت انبوهی که در مراسم سوگواری مایکل جکسون شرکت کرده بودند ممکن است فکر کنید که این پدیده جدیدی است که عمدتاً به خاطر نفوذ رسانه‌های جمعی شکل می‌گیرد. امّا در واقع، این غم و اندوه عمومی، پدیده تازه‌ای نیست و مردم از زمان‌های خیلی دور مجذوب زندگی، عشق‌ها و تراژدی‌های افراد مشهور و سرشناس بوده‌اند.
به تازگی نتایج برخی پژوهش‌هایی که درباره جذابیت افراد سرشناس صورت گرفته منتشر شده است. این پدیده افراد بسیار زیادی را دربرمی‌گیرد، بسیار بیشتر از آنچه حدس می‌زنید. در واقع نه تنها آن‌هایی که خوانندگان مجلات مبتذل هنری و شایعات مندرج در آن هستند و از تمام جزئیات زندگی چهره‌های سرشناس هنری آگاهی دارند، بلکه اکثر قریب به اتفاق مردم به طول فعَال یا غیرفعّال، در شایعه پراکنی مشارکت دارند.
تاکنون پژوهش‌های متعددی درباره این که چه کسانی مجذوب چهره‌های سرشناس می‌شوند و انگیزه آن‌ها چیست صورت گرفته است. این شیفتگی اگر صرفاً با هدف سرگرمی باشد، به احتمال زیاد نشانگر شخصیت برون‌گرای فرد است و برای اغلب افراد روش سالمی برای گذراندن وقت می‌باشد. این نوع شیفتگی متضمن رفتارهای بی‌خطر مانند خواندن و صحبت کردن درباره یک چهره سرشناس است. امّا گرایش شدید به یک چهره سرشناس ممکن است نشانگر ردپای روان‌رنجوری و شیفتگی بسیار شدید نسبت به یک چهره سرشناس می‌تواند نشانگر رفتار آسیب‌شناختی مرزی و ردپای روان‌پریشی در فرد باشد. این نوع از شیفتگی نسبت به یک چهره سرشناس که تا مرز پرستش هم می‌تواند پیش رود، می‌تواند شامل رفتارهایی چون همدلی و احساس یگانگی در موفقیت‌ها و شکست‌های چهره سرشناس، دلمشغولی و وسواس فکری با جزئیات زندگی چهره سرشناس، و همذات پنداری خود با چهره سرشناس باشد.
این نوع شیفتگی نسبت به یک چهره سرشناس چه اثراتی بر سلامت ذهنی دارد؟ مطالعاتی که توسط گروهول و نورث (2007) صورت گرفته نشان می‌دهد که شیفتگی بسیار شدید نسبت به یک چهره سرشناس با موارد زیر مرتبط است:
- افسردگی
- اضطراب بدکاری اجتماعی
- استرس
- رضایت اندک از زندگی
البته باید خاطر نشان ساخت که هر نوع شیفتگی نسبت به افراد سرشناس بد نیست. اگر کسی را به خاطر دستاوردهایش بستائیم و سعی کنیم با الگوسازی از او خودمان نیز تلاشمان را مضاعف کنیم، این چیز مثبتی است. امّا اکثر ما شیفته افراد سرشناس هستیم فقط به خاطر شهرت آن‌ها، نه تلاش‌ها و دستاوردهایشان. نکته مهم این است که باید قهرمان‌ها را از چهره‌های سرشناس تفکیک کنیم. وگرنه خود را از مدل‌ها و الگوهای واقعی محروم خواهیم ساخت.
ترجمه: کلینیک الکترونیکی روان‌یار
منبع
“The Psychology Behind Celebrity Worship”, Kendra Van Wagner,
http://psychology.about.com
|
