هزاران سال است که خواب‌هایی که انسان می‌بیند مورد توجه هنرمندان، فیلسوفان و پژوهشگران قرار داشته است. امّا از زمانی که خواب‌ها مورد مطالعه علمی جدی قرار گرفته‌اند مدّت زیادی نمی‌گذرد. با وجودی که خواب‌ها بسیار متنوع هستند امّا آلن‌هابسن (1988)، یکی از پژوهشگرانی که در این زمینه کار می‌کند، 5 ویژگی پایه را برای خواب‌ها مشخص کرده است:
1. خواب‌ها غالباً در بردارنده هیجانات شدید هستند
یکی از ویژگی‌های عمده خواب‌ها این است که هیجانات تجربه شده در آن‌ها معمولاً شدید، دردناک و سخت هستند. از جمله خواب‌هایی که زیاد گزارش می‌شوند قرار داشتن در وضعیت‌های بسیار ناراحت کننده و خجالت‌آور (مثل عریان بودن در جلوی عموم) یا رویدادهای ترسناک و وحشت آفرین (مثل تحت تعقیب قرار داشتن) است. در برخی موارد، این هیجانات می‌توانند آنقدر شدید باشند که باعث وقفه در خواب یا باعث از خواب پریدن فرد گردند. سه هیجان شایعی که در خواب‌ها تشدید می‌شوند عبارتند از اضطراب، ترس و شگفت‌زدگی.
2. خواب‌ها غالباً غیرسازمان یافته و غیرطبیعی هستند
خواب‌ها غالباً پر از ناپیوستگی‌ها، ابهامات و ناهمخوانی‌ها هستند که گاهی این چیزها می‌تواند به محتویات عجیب و غریب و باورنکردنی آن‌ها بیانجامد. به گفته هابسن، یکی از ویژگی‌های برجسته خواب‌ها این است که شامل محتوا و سازمانی غیرطبیعی هستند که در آن، رابطه زمان و مکان و فرد وجود ندارد و از قوانین طبیعی پیروی نمی‌شود. برخی نمونه‌های محتوای غیرمنطقی خواب‌ها شامل پرواز، حرکت در زمان، صحبت کردن با حیوانات و تبدیل ناگهانی شیء به فرد و برعکس است.
3. پذیرش بی‌چون و چرای محتوای عجیب و غیرواقعی خواب‌ها
رویدادهای عجیبی که در خواب‌ها اتفاق می‌افتند معمولاً توسط ذهن فردی که در خواب است، بدون چون و چرا پذیرفته می‌شوند. به گفته هابسن، این پدیده به خاطر قدرت و نیروی هیجانات و ادراکات تولید شده در درون ماست. این رویدادها، ادراکات و اشیاء غیرمنطقی، در خواب نامربوط به نظر نمی‌رسند. اگر فرد پس از بیداری، خوابی که دیده است را به یادآورد، محتوای خواب برایش عجیب و حتی غیرقابل توضیح دادن است.
4. تجربه احساسات عجیب
تجربه کردن حس‌های عجیب و نامتداول، یکی دیگر از ویژگی‌های خواب‌هاست. حس افتادن (پرت شدن)، ناتوانی در حرکت کردن و ناتوانی در کنترل حرکات بدن، نمونه‌هایی از تجربیات حسی شایعی است که در خواب‌ها اتفاق می‌افتد.
5. خواب‌ها معمولاً به سختی به یاد می‌مانند
با وجودی که فعالیت مغز به هنگام خواب دیدن جریان دارد امّا دستیابی به اطلاعات مربوط به محتوای خواب‌ها معمولاً پس از بیداری فرد غیرممکن می‌گردد. پژوهشگران تخمین می‌زنند که تقریباً 95٪ تمام خواب‌ها پس از بیداری فرد، به طور کامل فراموش می‌شوند.
ترجمه: کلینیک الکترونیکی روان‌یار
منبع
* "Characteristic of Dreams", Kendra Van Wager,
http://psychology.about.com
مقالات مرتبط
* تفسیر خواب
* مراحل خواب
* نظریه‌های خواب
* تعبیر خواب فروید
|
