تا به حال به این مسئله فکر کردین که چطور یک نفر به مواد مخدر معتاد می‌شه؟ آیا به نتیجه خاصی هم رسیدین یا نه؟ در این مقاله علل مختلف گرایش جوان‌ها را به مواد اعتیاد آور بررسی می‌کنیم.
بسیاری از جوان‌ها و حتی پدر و مادرها فکر می‌کنن که دلیل اعتیاد فرد، اصرار دوستان بوده است. در حالی که این تنها انگیزه سوء مصرف مواد در جوانان نیست. اگر بخواهیم انگیزه‌های مصرف مواد مخدر جوان‌ها را بشناسیم، فهرست بلند بالایی می‌شه، نگاه کنین:
کنجکاوی، کسب لذت، تسکین درد، فراموش کردن مشکلات، شوخی و خنده، هیجان طلبی یا میل به خطر کردن، احساس بزرگ شدن، پیوستن به گروهی خاص و ... این علل با وجود این که چندان مهم به نظر نمی‌رسند، باعث اعتیاد میلیون‌ها انسان شده‌اند. بیشترین علت اعتیاد جوانان در ایران دو عامل کنجکاوی و کسب لذت است.
امروزه متخصصین، تنها یک عامل را زمینه‌ساز اعتیاد نمی‌دانند و معتقدند عوامل مختلف دست به دست هم می‌دن و فرد را معتاد می‌کنن. این عوامل تشکیل شدن از عوامل فردی (عوامل روانی، زیستی، و بیولوژیک)، عوامل خانوادگی و عوامل اجتماعی، هر کدام از این سه عامل به تنهایی نیز قادرند تا موجب گرایش فرد به اعتیاد شوند.
یکی از مهمترین عوامل گرایش جوانان و نوجوانان به مصرف مواد اعتیاد آور کنجکاوی و هیجان‌طلبی است.

عوامل فردی
فشارهای عصبی و بیماری‌های روحی: کسانی که دائماً در معرض فشارهای عصبی و محیطی قرار دارن، بیشتر از دیگران در معرض خطر گرایش به اعتیاد هستن. موقعیت‌هایی همانند کنکور، از دست دادن نزدیکان، شکست‌های عاطفی، مالی، شغلی، تحصیلی، انتخاب همسر و ... ممکن است در زندگی هر جوانی پیش آید و اگر شما راه صحیح مقابله با آن‌ها را ندانید، امکان دارد برای دستیابی به تسکین و آرامش مقطعی، به مواد اعتیادآور روی آورید. از آن جایی که امروزه رابطه بین بیماری‌های روانی و اعتیاد به اثبات رسیده، خیلی خوب است که جوان‌ها به جای راه‌حل‌های مقطعی و نادرست (توسل به مواد اعتیاد آور ...) به فکر یافتن راه‌حل‌های مناسب برای رفع مشکلات خود باشند.
سن بحرانی: سنین شانزده تا بیست و چهار سال، سنین پر خطری برای جوانان محسوب می‌شن.
شخصیت‌های خاص: بعضی از افراد با خصوصیات شخصیتی خاص خودشان، بیشتر در معرض خطر اعتیاد قرار می‌گیرن، به طور مثال کسی که به خاطر خجالت و رودربایستی، توان نه گفتن به دوستش را نداره، ممکنه با هر تعارف ساده به مصرف مواد آلوده بشه. ممکنه یک نفر در نتیجه کمبود اعتماد به نفس سراغ مواد بره و یا بر عکس اعتماد به نفس بالایی داشته باشه و فکر کنه که با مصرف مواد به هیچ وجه معتاد نمی‌شه. حالا فردی را تصور کنید که دائما تو خودشه و با کسی حرف نمی‌زنه. این فرد به‌دنبال مصرف مواد، اخلاقش عوض می‌شه و فکر می‌کنه می‌تونه مشکل رفتاری خودش را تا آخر عمر با مصرف مواد بر طرف کنه. در صورتی‌که اعتیاد به مرور زمان مشکلات او را چندین و چند برابر خواهد کرد. جوانی که دائماً نظرش عوض می‌شه و در تصمیم‌گیری ضعیفه، در آن لحظه خاص که باید برای یک عمر زندگیش تصمیم بگیره، اشتباه می‌کنه و همه چیز خراب می‌شه.
مشکلات جسمانی: بعضی‌ها برای تسکین درد از مواد مخدر استفاده می‌کنن. در صورتی که پزشکان با بهره‌گیری از داروهای مسکن، می‌تونن طوری درد رو کنترل کنن که فرد به آن داروها وابسته نشه.
عدم آگاهی از خطرات مصرف مواد مخدر: گروهی دائماً در حال تبلیغ برای مواد مخدر هستن، برای این که یا رفتار خودشون رو توجیه کنن و یا موادشون رو به فروش برسونن. ولی اگر جوان‌ها از خطرات و عوارض مصرف مواد واقعاً اطلاع درستی داشته باشن، محاله که هر گونه ماده اعتیادآوری را مصرف کنن.
نگرش مثبت به مواد مخدر: مجموع اطلاعات غلط و باورهای نادرست، موجب می‌شه که فرد، نگرش و دیدگاه مثبتی نسبت به مصرف مواد مخدر پیدا کنه و زشتی مصرف برایش از بین بره. اینکه ببینیم اطلاعات درست را از کجا بگیریم و از کی بشنویم، اهمیت زیادی داره.
مشاغل خاص: بعضی از مشاغل خاص که فعالیت جسمی سنگین و تغییر ساعت‌های خواب و بیداری را به دنبال دارن، فرد را مستعد ابتلا به اعتیاد می کنن، کسانی که این مشاغل رو دارن، باید بیشتر مراقب خودشان باشند.
اضطراب، افسردگی شدید، پرخاشگری و رفتارهای ضد اجتماعی، زمینه ساز بروز اعتیاد هستند.

عوامل خانوادگی
ممکنه همه خانواده‌ها، در همه زمینه‌ها، کاملاً موفق نباشن. ساختار خانوادها همیشه یکسان نیست. بعضی از خانوادها، بی‌سرپرست و یا تک سرپرست هستن. این چنین خانواده‌هایی، معمولاً با مشکلاتی مواجه می‌شن. مشکلات و دشواری‌های خانوادگی، در شرایط دیگری نیز پیش می‌آید. مثلاً وقتی که در بین افراد خانواده، فردی معتاد است، تعداد افراد خانواده زیاد هستن و یا روابط خانوادگی متشنج است. اگر چه همه این عوامل مشکل‌آفرین هستن، اما باید بدانی که برای هر مشکلی یک راه حل درست و منطقی وجود داره. استفاده از مواد اعتیادآور، قطعاً راه حل این مشکلات نیست و بر این دشواری‌ها خواهد افزود.
چنانچه تو با یکی از این مشکلات مواجه هستی به چگونگی رفع آن‌ها فکر کن، با مشاور مدرسه یا یک بزرگ‌تر مورد اعتماد مشورت کن. مطمئناً راه‌حل مناسبی برای حل مشکلات خودت پیدا می‌کنی.
اعتیاد راه‌حل مشکلات نیست.
در خانواده‌های پرتنش روابط عاطفی بین اعضا کاهش می‌یابد و احتمال گرایش آنان به اعمال بزهکارانه و مواد اعتیاد آور بسیار بیشتر است.

اوقات فراغت و فعالیت‌های جایگزین
آیا در زندگیت برنامه‌ریزی داری؟ اوقات بیکاری ات را چطور می‌گذرونی؟ اگر برای زندگیت، برای اوقات کاری و اوقات بیکاری‌ات برنامه نداری، مواظب باش ،‌چون این خودش یک زنگ خطره.
به چیزهایی که علاقه داری فکر کن، استعدادهای خودت را بشناس و سعی کن زندگیت را با چیزهایی که تو را سرگرم می‌کنه و دوستشون داری، پر کنی. مثلاً عده‌ای از بچه‌ها به ورزش روی میارن، عده‌ای دیگر مطالعه در کتابخانه‌ها و فرهنگسراها را ترجیح می‌دن، بعضی از جوانان به کارهای هنری مثل تئاتر، موسیقی... می‌پردازن و یا به کلاس‌های مختلف می‌رن. تو چکار می‌کنی؟ پرداختن به کوهنوردی، شنا، اردو و مسابقات فرهنگی، ورزشی و مطالعه.. می‌تونه تو را از خطر اعتیاد حفظ کنه.
خیلی خوبه که برای هر روزمان، یک برنامه مشخص داشته باشیم و آن را همان روز انجام بدهیم.